Chak jou plis moun ap fimen bòz nan peyi a malgre entèdiksyon lalwa. Anpil nan bòz moun yo ap fimen soti nan peyi Jamayik. Lè Jamayiken yo pote bòz, ayisyen ba yo zam.
Nan Pòtoprens gen yon baz kote yo vann bòz. Anpil kliyan achte nan baz sa a, paske li gen yon bòz bon kalite ki pa vann chè. La a, moun ka chita fimen san kè sote paske lapolis pa p debake sou yo. Rezon ki fè sa, se paske gen yon gwo otorite lapolis tou pre a k ap pwoteje biznis lan.
Will, ki se youn nan machann yo fè konnen, an Ayiti pa gen gwo pwodiksyon bòz. Detwa moun plante l nan lakou yo men pa gen kantite pou satisfè demann bòz nan peyi a. Kidonk, yo oblije al pran l Okay, nan men Jamayiken ki pote l sou yon bato. Dèfwa yo bay Jamayiken yo zam pou bòz la, dèfwa yo peye yo lajan kach.
Will fè konnen, se apre lanmò prezidan François Duvalier an 1971, bòz la vin gaye nan katye popilè yo. Sou rejim Papa Dòk la, yo te ka touye yon moun yo jwenn ki t ap fimen l.
« Tout sa lalwa entèdi rapòte lajan »
Will gen 38 lane. L ap vann bòz depi 20 tan. Li etidye Dwa, men se biznis bòz la ki sèl aktivite l. Li gen 3 timoun, de marasa fi ki gen 13 lane ak yon ti gason ki gen 9 lane. « Se ak lajan bòz la, mwen peye lekòl pou pitit mwen, mwen bay manje nan kay la epi mwen peye lwaye. Etid m fè nan Dwa a pa ede m », Will eksplike. Avoka sa fè konnen, li menm ak bòz la gen yon istwa.
Li pa kache fyète li nan komès bòz la. Li fè konnen komès la ede l konn anpil bagay sou reyalite bòz la nan peyi a.
Gen konsomatè ki konn pase jounen nan geto a ap fimen. Gen sa tou ki soti nan lòt katye ki vin pran bòz la nan geto a. Gen moun ki konn fimen pou 1000 goud bòz nan yon jounen. An jeneral, kliyan sa yo pase jounen an nan baz ap “fè wonn”, sa vle di, yo pataje bòz la jiskaske li fini.
Will resevwa pou pi piti 20 kliyan pa jou. Genyen ki konn pran yon demi ba, yon ba, yon kwatè, yon liv, yon fayv (ti sachè 25 goud), yon tenn (ki se ti sachè 50 goud). Will di: « Chak jou mwen vann pou pi piti 5000 goud. Si se te yon bagay ki te legal m pa t ap rantre tout kòb sa ». Le nou fè kalkil la, 5000 goud pa jou rapòte Will 150 000 goud pou yon mwa. Sa fè 10 fwa salè minimòm yon ouvriye ki nan sektè kominikasyon.
Tout kategori moun fimen bòz
Dede ki se yon machann bòz fè nou konnen, pami moun ki konn vinn achte pwodui a nan men l, gen doktè, diplomat, mizisyen ak tout kalite lòt pwofesyonèl. Dede di nou: « Bòz la kraze tout baryè sosyal yo, li ini nou e li fè nou konprann vrè sans mo lanmou an. » Menm si moun yo pa menm, youn konprann lòt lè y ap fimen nan baz la.
Sandra, yon etidyan 26 zan ki nan fakilte medsin di li kòmanse goute bòz depi l te nan premye ane. Li di : « Bòz la mennen m nan yon lòt mond. Li fè m gen kapasite pou m konnen plis chapit leson. Gen anpil etidyan nan fakilte a ki fimen. »
Si gen moun ki fimen pou ede yo devlope kapasite entelektyèl yo, gen lòt ki fimen pou bliye pwoblèm lavi a. Se ka Evens ki fè konnen : « Chak paf mwen pran, se pou m bliye sitiyasyon m ap viv la. Se pou m bliye tout pwoblèm m ap sibi chak jou nan peyi a. » Gen anpil moun ki di, fimen bòz fè yo santi yo diferan, li ede yo kontwole emosyon ak anvi yo. Li fè yo gen kouraj pou fè sa yo pa t ap kapab fè san bòz la.
Sa lalwa di sou moun k ap transpòte, distribye epi fimen bòz
Gen yon lwa sou trafik dwòg nan peyi a ki di : « Tout moun ki fabrike, ki pote oubyen distribiye materyèl ki ka itilize nan pwodiksyon dwòg ap pase 10 zan nan prizon epi peye yon amand ki soti 2 milyon goud pou rive 10 milyon goud pou pi plis. » An Ayiti, lalwa mete bòz pami dwòg yo. Malgre sa lalwa di sou kesyon bòz la, kantite moun k ap fimen ap ogmante chak jou. Malgre konsekans legal sa ka genyen, anpil moun pa pare pou kite fimen bòz.
Gen anpil peyi nan lemond ki legalize bòz. Yo mete espas kote moun ka fimen l alèz. Gen 8 eta Ozetazini kote moun ka fimen bòz san pwoblèm. Depi oktob 2018, peyi Kanada deside legalize posesyon ak konsomasyon bòz. An Ewòp, gen kèk peyi tankou Almay, Peyiba, Beljik ki retire tout sanksyon sou li.
Gen rechèch ki montre, lè moun pran bòz, li pèmèt yo soulaje kèk maladi. Se konsa tou, gen rechèch ki di, bòz gen anpil move enpak sou konsomatè sansib yo.
Comments