« An kachèt » se nouvo videyo mizik, atis ayisyen Roody Roodboy (Roody Petuel Dauphin), prezante bay piblik la jou ki te 20 septanm 2019 la, sou chèn ofisyèl Youtube li. Se yon mizik k ap ankouraje asèlman ak enfidelite.
Roody Roodboy, ki fèk sot gen 31 lane, gen repitasyon pwodwi videyo k ap pale de sèks sèlman. Dènye videyo l yo, tankou : Manch ; M anvi goute w ; Lòbèy ; oswa Tranble, montre aklè panchan atis la genyen pou mete sèks nan mizik li yo. Men fwa sila a, nan videyo « An kachèt » la, se pwomosyon pou asèlman seksyèl epi enfidelite, m panse l ap fè.
Anpil moun gendwa poze kesyon sa : « Si se pa t Roody Roodboy, èske m t ap gen menm kritik sa yo ? ». Wi, kèlkeswa atis la pou kèlkeswa videyo a m t ap fè menm bagay la. Paske antanke konsomatè, mwen gen responsabilite pou m rejte yon pwodwi ki pa fè m byen epi ki pa p fè sosyete a byen nonplis. Mwen deside fè sa paske se Roody menm, yon nèg ki konn bat fanm ki fè mizik la (menm si m obsève yon ti bemòl sou sa, paske koze a pa t jije nan tribinal).
Malerezman anpil amatè mizik isit pa pran tan yo pou yo kritike piblikman zèv atis yo. Yo pito fè l an prive, nan diskisyon ak zanmi yo, epi evite plis posib anbyans woywoy rezo sosyo yo. Men konsa tou, plas ki rete vid la, lòt moun ki pa wè pi lwen pase pwent nen yo ap met palto save yo sou yo, pou dikte kisa ki bon ak kisa ki pa bon, san okenn kritik oswa deba konstriktif.
Yon nèg ki pa janm tande lè yo di l NON
Nan kòmansman videyo a, nou ka wè epi tande fi a apre apèl la di : « Ok Roody ! Li lè pou n sispann ak bagay an kachèt sa a. Li p ap bon ni pou mwen, ni pou ou. » Nèg la fè kòmsi l pa tande, li chwazi ensiste nan eseye manyen l. Fi a repouse l, epi li reponn : « Non ! ». Misye kontinye ensiste, li di : « Kite m fin bay ti dlo a non ! ». Fi a reponn ak fèmte, epi li wose vwa l pi fò : « Mwen di w non ! », epi l mande : « Mennen m lakay mwen ! ».
Apre sa yo koupe sèn sa a pou montre w, yon lòt kote fi a desann machin nan. Manzè ajoute ak kòlè epi toujou ak fèmte : « Epi w konn kisa ? M ap bloke w sou Facebook, ni Instagram, ni Whatsapp. Ou pa gendwa janm wè m ankò. »
Nèg la ki te klèman tande epi ki konprann sa fi a sot di yo, deside kareman deklare l ap kontoune tout opozisyon manzè mete.
Nèg la ki te klèman tande epi ki konprann sa fi a sot di yo, deside kareman deklare l ap kontoune tout opozisyon manzè mete, lè l reponn : « Ebyen m ap vin wè w anndan lakay ou ! » Toujou an kòlè, manzè fè misye dwèt, tchwipe l, epi vire do l ale, san nou pa bliye yon bèl kout kamera kote gen fokis sou bouda l.
Nan tout dewoulman videyo a, jis lè misye montre fi a kat bal maske a, nou kapab wè se yon lago kache fi a ap jwe ak misye nan kay la. Yon lago kache kote nan tout sèn yo manzè toujou repouse avans misye fè.
Nan sèn bò pisin nan, manzè toujou ap repete NON, NON, ak bouch li, ak jès li. Men misye kontinye eseye bo l, karese l, pale ak li, plòtonnen l. Epi toujou bèl kout kamera sou bouda l.
Apre sa, se swa fi a deplase li al nan yon lòt pyès nan kay la, swa li pouse misye, li toujou ap kouri pou li. Nèg la swiv li jis nan chanm li. Nan sèn chanm nan, sa klè manzè toujou ap di l non, ap di l sòti, ap eseye pouse l deyò.
Li klè apre tout peripesi sa a, fi a « sede » sou ensistans misye, paske anyen pa fè l bay vag.
Li klè apre tout peripesi sa a, fi a se « sede » li sede sou ensistans misye, paske anyen pa fè l bay vag.
Videyo a dire 6 minit 48 segond, epi sou 3 minit 33 segond yo konsa, ann di nan mitan videyo a, fi a di WI, lè yo montre w li resi souri bay misye.
Sa m vle montre ? Nan tout 3 minit 33 segond anvan yo, anvan l prezante kat bal maske a, nan chanm nan, fi a te toujou di NON. Yon NON ki klè, ki fèm epi kategorik.
Asèlman seksyèl, yon konsèp ki flou
Menm jan ak tout tip asèlman, se yon aksyon ki pa anba, ki sounwa. Souvan se alizyon, pa egzanp gendwa se men moun nan ki swadizan chape l tonbe sou kwis ou, epi yo prezan anpil nan blag ki seksis yo.
Asèlè a ka nenpòt ki moun, kolèg ou, vwazen w, manm fanmi w, zanmi w oswa yon enkoni tou. Asèlman an ka repetitif sa vle di li fèt plizyè fwa an menm tan li ka aleyatwa osinon yon fwa konsa pa aksidan.
Li vini sou plizyè fòm ki sibtil, sa fè moun ki viktim nan souvan pa rann li kont de sa. Se lè l konpare reyalite pa l ak reyalite pa yon lòt li ka rive konprann li te viktim yon asèlman. Se sa k fè li enpòtan anpil pou n pale de asèlman, denonse yo, pataje eksperyans yo tou.
Se yon konsèp ki flou, ni pou viktim nan, ni pou asèlè a. Paske, anpil moun pa rive antann yo sou valè semantik nosyon sila a. Difikilte ki gen nan bay yon pinisyon ki jis pou li selon lalwa. Difikilte pratik ki gen nan pote prèv nan tribinal ou te sibi yon asèlman.
Gen risk tou nan penalize twò fò yon moun ki jis ap eseye eksteryorize santiman l, epi sa a li menm t ap mete libète seksyèl moun yo an danje olye pou pwoteje l. Mwen antanke feminis, prensipalman (Black feminism), mwen wè asèlman seksyèl pa inikman yon aksyon ki atake dwa endividyèl yon fanm, oswa senpman yon deriv ki lye ak koutize yon fi oswa eksprime dezi seksyèl ou nan yon limit ki depase sa ki sosyalman akseptab. Mwen pito wè l tou, kote se youn nan manifestasyon estrikti sosyete patriyakal la, epi pouvwa inegal ant fanm ak gason.
Wi nosyon asèlman seksyèl la merite nyanse, akoz difikilte ki gen rapò ak kontèks moral, sosyal, politik, ekonomik, kiltirèl an Ayiti. Sitiyasyon sikolojik, etik, moun ki enplike yo tou. Kote pa egzanp nan yon peyi, gendwa manyen ponyèt yon moun parèt yon aksyon ki inosan, oswa amikal. Konsa tou yo ka kalifye l asèlman nan yon lòt peyi.
Yon konpòtman ka parèt se asèlman selon sitiyasyon sikolojik viktim nan. Ou ka chak maten di w ap pote kafe pou yon kolèg nan biwo l, tou pwofite fè yon ti pale ak li. Sa ka parèt tankou yon jès ki atansyone, men nan ka li ta di w non mèsi, epi w kontinye ap rann li sèvis la, sa a ka parèt yon asèlman. Epitou, konpòtman sa yo konn lakoz anpil dega sikolojik lakay viktim nan, paske souvan li nan konfizyon sou kijan l dwe reyaji.
M di tout sa yo pou montre mwen pran tout eleman sa yo an konsiderasyon lè m ap analize videyo « An kachèt » la. Aksyon ki ap pase nan videyo a pa an prive, li piblik, li difize nan tout televizyon epi entènèt. Imaj sa yo ki vann nan videyo a pral sèvi pou nouri imajinè yon pakèt moun, kondisyone konpòtman yo alavni, lejitimize move konsepsyon yo sou relasyon fanm ak gason.
« An kachèt », yon fantasm pou glorifye ego epi pwouve virilite
Bon la a, mwen panse l enpòtan pou m notifye nou, analiz mwen de videyo a, li sou plan teknik, sinematografik, epi semantik. Mwen konsidere l tankou yon fim, ak tout sa yon fim mande pa egzanp (senaryo, je aktè, montaj, son, fotografi, elatriye).
Nan videyo a gen anpil eleman pou nou retire, yo tout se flè yo ye, y ap kache vrè mesaj la, distrè nou sou vrè lit ki ap mennen an. N ap retire aspè ti komik lan, bèl kay, machin, tenis, rad, elatriye. Gen erè tou nan senaryo a nou pa pran an kont, pa egzanp nèg la ki leve djanm konsa apre madan m li fin ba l yon dwòg ki pisan konsa.
Kounye a, ann pale de Roody ki rantre lakay fi a. Ak aksyon sa a, li mete relasyon fi a ak mari l an danje. Mete lavi fi a tou an danje, paske mari a gen zam, pa gen anyen ki di l paka touye fi a, si n ap pran an konsiderasyon pousantaj fanm ki mouri konsa deja, nan monn lan epi an Ayiti tou.
Aspè sa yo pa ta dwe pase sou silans, pa vre ? Rantre lakay fi a vle di, anvayi entimite l, pandan l sot di w tout bagay fini. Ki lòt pòt sòti manzè gen, apa aksepte ak sa misye di ? Montre m apre tout peripesi sa yo nèg la fin pase pou l rantre lakay fi a, dejwe vijilans mari l pou finalman transfòme yon NON an WI, èske se pa pwopagann pou asèlman ?
Nan ka kote w vle fè yon bagay pou yon moun, men ki pa vle kategorikman, kisa yon asèlè ap fè?
Li ap swa fòse w, swa manipile w. E se la a, li manipile l, lè misye rantre lakay fi a, mete l nan ti soulye l, jennen l devan mari l paske l pa fouti di mari a sa k pase reyèlman. Li klèman montre se manipile l manipile l, lè fi a fin bay nèg la dwòg la nan bwason an, yo montre w yon kout kamera ak fokis sou Roody k ap souri, k ap fwote men l. Tout moun ki se tizè fim, konn klèman kout kamera sa yo pa inosan, yo konn sèvi pou bay endis sou vrè otè konplo a.
Yon prennsès k ap chèche liberasyon
Videyo a antre tou nan menm lojik conte de fée Disney adapte yo. Kote yon prennsès ki fèmen nan yon donjon (prizon), epi yon dragon ap veye l.
Prennsès la paka li menm delivre tèt li, men se pito yon gason, yon prens ki dwe vin fè sa pou li. Se toujou menm seri istwa sa yo ki pou valorize ego gason yo, montre virilite yo.
Gade similitid yo. Kay la oswa relasyon « mari – madanm » nan se donjon an, mari a se dragon an, nèg la se prens lan, fanm nan se prennsès la. Prens lan rantre nan donjon an vin delivre prennsès la anba men dragon an.
Men sa k pi bèl nan vèsyon sa a, se yon prennsès ki pa t mande pou delivre l, ki refize, ki byen renmen donjon l ak dragon l lan. Prens lan li menm deklare NON, fòk mwen delivre prennsès la kanmenm, se mwen ki prens lan, se mwen ki gason an.
Nan « An kachèt », fanm pa konn sa l vle
Bon, apre dwòg la, se lekòl lage pou fi ak nèg la. Yon lòt fwa ankò, m ap mande tèt mwen pouki atis yo renmen filme videyo kote ki pa Ayiti konsa. M pa rekonèt okenn nan kote yo montre m yo.
Men bon, se rèv yo y ap vann. Rèv ki ka gen gwo konsekans sou konsepsyon anpil moun nan relasyon fanm ak gason. Vann nou yon bagay ki pa sa. Paske relasyon nèg la ak fi a pa gen okenn womans ladan l. Anyen de pozitif. Sa parèt klè, fi a paka asime konsekans aksyon l yo. Fi a sanble ak yon moun ki ap navige sou de rivyè, yon ti kannòt de nèg vire jan yo pito. Eske l vle mari l? Eske l vle nèg an kachèt la? Eske l dakò ak yo tou de ansanm?
Lè n fè yon ti retounen nan sèn chanm nan, kote nèg la montre l kat bal maske a. La nou wè, fi ki totalman opoze a, fi ki pè mari l la, fi ki pa vle kraze relasyon ak mari l la tou, disparèt.
Montre fi a chanje lide rapid konsa, vin parèt piblisite pou lojik ki ta vle fè konprann fi pa konn sa l vle.
Kijan oswa kilè transfòmasyon sa a fèt menm ? Men pito, kisa transfòmasyon bridsoukou sa a vle di ? Montre fi a chanje lide rapid konsa, vin parèt piblisite pou lojik ki ta vle fè konprann fi pa konn sa l vle. Se kòmsi yo montre w se sa ki finalman konvenk fi a. Eske se pou montre l se yon fanm libètin ? Paske chaje agiman ki pi solid pase sa pou ensite yon fi twonpe mari l.
Wi, mwen byen di ensite, paske nèg la parèt tankou yon ti demon ki vin toumante fi a anndan lakay li. Se nèg la ki ta dwe konnen nan plas li, paske fi a swadizan p ap janm eksprime anvi l. Li dwe vin fè l konn sa l vle andedan lakay li.
Wi, se vre ledikasyon sere andedan kay, nan ke jip manman, anpil fanm resevwa isit fè yo pito fè silans sou dezi yo, wont dezi yo. Men, nan ka sa a, èske se enpoze dezi pa w ak yon moun ou di w renmen, oswa, ede l, mete l an konfyans pou l eksprime pwòp dezi pa l ? Men nan videyo a, fi a te klèman di sa l vle, kanpe tout relasyon ak nèg la.
Nan fen videyo a, yo montre w misye pran men fi a li kenbe l. Petèt ou ka wè l tankou se pou l pwoteje l oswa soutni l. Men se pito yon lòt fwa wete libète dezisyon an nan men fi a.
Nou ka tradwi aksyon sa a konsa : « Ou pa bezwen chwazi ant mwen ak mari w ankò, mwen pran w ; mari w pa gen dwa sou ou ankò, mwen la ».
Apre sa yo montre w misye kanpe dwat, li ap gad mari a nan sans l ap defye l, epi fi a li menm bese tèt li nan sans li wont. Dènye sèn sila a, montre, san okenn dout nou nan yon sosyete ki konstwi ak yon chema relasyon fanm-gason ki baze sou dominasyon gason yo, epi yon kilti ki vize kilpabilize fanm nan sèlman pou aksyon ki poze yo.
Enfidelite p ap janm yon bon bagay.
M panse li lè, li tan pou n sispann bay tèt nou manti nan koze fidelite sa a si n konnen nou p ap ka kenbe. Nou dwe ka viv lanmou, atraksyon, satisfè dezi nou yo jan nou vle ak konsantman patnè nou.
Men se pa nan twonpe oswa bay manti. Men pito aprann akòde plis konfyans epi merite konfyans patnè w la ba ou. Nou se granmoun, ann fè prèv matirite nan antann nou sou sa nou vle, kiyès nou vle youn pou lòt.
Yon ti pale sou mari fi a
Se yon nèg ki sanble ap viv nan yon lòt mond, ki pa konn ki santiman k ap travèse madanm li, kijan pou l satisfè l tou.
Se yon mari tou ki chita sou yon sofa, fè kòmsi l ap li, sèlman veye fi a ak zam li, timounize madan m li kareman. Yon nèg ki premye bagay li fè se rale zam, kelkeswa ti bri l tande, menas reyèl oswa imajinè. Yon sansib alagachèt. Yon zam ki byen vizib nan yon tiwa, ki tou chaje, pare pou vide bal. Si n pa bliye ti chèn ajan veteran lame ki nan kou l la. Epi yon lòt kout kamera sou bouda fi a, pandan y ap montre w zam misye bese lè fi a vin kouri anbrase l la, lè l parèt nan chanm nan epi Roody kouri al kache.
M panse l enpòtan pou n konprann epi aksepte tou, itilize vyolans swa sou patnè nou, swa sou moun patnè w la ap twonpe w la pa p janm yon bon bagay. Atis la te ka montre sa paske se yon reyalite, men depi w pa kondane l tou nan videyo a, se pa denonse w ap denonse, se piblisite w ap fè pou li.
Onètete se tankou lorizon, nou dwe batay pou n atenn li.
Moun k ap twonpe mari yo, konnen se pa yon bon bagay. E la a, se pa okenn lojik kretyen oswa relijye oswa moralis tou. Se pito, de moun ki met tèt yo ansanm ki dakò sou yon tip de relasyon. Se yon angajman w pran, aprann asime l. Si tip relasyon w genyen ak mari w pèmèt ou pran lòt nèg oswa lòt fanm sou li, sa a pa twonpe. Paske nou te deja antann nou.
Li lè li tan pou n sispann mete fè bagay sou yon pyedestal li pa merite. De-twa gouyad p ap anpeche mari w mari w, oswa madan m ou madan m ou. Men manti, twonpe, vyolans, se yo ki devyans lan. Jis tabli règ yo, epi aprann bay espas, aprann respekte libète.
Onètete se tankou lorizon, nou dwe batay pou n atenn li. Tout vi nou n ap fè sa. Chaje tip relasyon. 2 moun, 3 moun oswa plis tou ka mete tèt yo ansanm. Fanm ak gason, fanm ak fanm, gason ak gason, degaje nou. Si sa w ladan l lan pa ba w feeling, frison ou vle a, se mete kat sou tab, pale sa ak patnè w. Antann ou ak li. Sinon chache yon moun ki aksepte w ak diferans ou. Se ou ki ap deside. Men, pa detwi konfyans epi pase santiman patnè w gen pou ou anba pye.
Comments